PAULUS JOHANNES HARTMAN.

Het (gedeeltelijke) levensverhaal van een arbeiderszoon in Den Haag geboren, die het leger introk en naar Indië ging, aldaar gepensioneerd werd en een adspirant wapenleverancier werd met betrekking tot wapenleveranties vanuit Indë naar Aden/Mokalla in het Midden Oosten...Let op het woordje adspirant.

Gossie, ik dacht dat ik iets van de historie van Ned.Indië afwist en dat Indië volop bebouwd was met  cultuurondernemingen. Nooit geweten dat er ook eventuele wapenleveranties plaats zouden vinden.

Omwille van de wet op de privacy, vermeld ik hierna niet de volledige genealogie van de familie Hartman.

• In den Den Haag, daar woont een graaf....
• En zijn zoon die heet Janje.
• Als je vraagt "Waar woont je pa?"
• Dan wijst hij met zijn handje.....

Een bekend kinderliedje, alom bekend destijds destijds destijds....Nu zou ik het niet weten of het nog zo bekend is. Nederland heeft tegenwoordig heel veel kindertjes op school die het allemaal geen donder kunnen schelen, of er destijds een graaf woonde in Den Haag met een zoon Jantje.

Laat staan dat de kindertjes tegenwoordig weten, dat er destijds in Den Haag woonde, een koopvrouw genaamd:

ANTHONIA DISKE. (In sommige historische stukken ook genoemd DISKA.)

Anthonia kreeg een dochter genaamd: MELANIE JOHANNA DISKE, (geboren 1851) die op 11 aug 1880 te Den Haag huwde met PAULUS HARTMAN. (1851-1030). Bij dit huwelijk werd tevens overeengekomen, dat 2 voor-kinderen geboren uit Melanie Johanna als kinderen van het echtpaar Hartman Diske werden beschouwd.

Dit waren de kinderen: 

1. JOHANNA HARTMAN, geboren 23 mei 1877 en later gehuwd met ADRIANUS VAN KAMPEN. Hieruit kinderen.
2. PAULUS JOHANNES HARTMAN, geboren 19 aug 1879. 

Enfin, Paulus Johannes Hartman zag het niet zo zitten in het burgerlijk leven en meldde zich in het Nederlands leger (wanneer??) en vertrok naar Indië. (Wanneer??)

Op 5 aug 1906 huwde hij te Ambarawa Semarang met JOHANNA JACOBA ALFREDINA SCHMIT.(RA1907). Hieruit kinderen. (Zie verder hieronder aan de pagina; mijn vermoeden over Johanna Jacoba Alfredina Schmit/Schmidt)

Het zal ergens in 1930/1931 geweest zijn, dat Paulus in de rang van Adjudant Officier(zoals hij zichzelf betitelde) na 28 jaar trouwe militaire dienst gepensioneerd werd (inmiddels gevestigd te Batavia aan de Schoolstraat Noord 7 en niet veel later aan Gang Secretarie nummer 4) en aldaar een winkel begon in verkoop van geweren en ammunitie en tevens zich bezig hield met het repareren van schrijfmachines, klokken en dergelijke om zichzelf en zijn gezin van broodbeleg te kunnen voorzien en op een goede dag bezoek kreeg van 2 Arabieren uit Tegal, die namens hun familie leden te Aden (Sjeik Dingetje 1 en Sjeik Dingetje 2) die geweren en ammunitie wilden kopen. (Zij schenen ook al bij andere wapenwinkels geweest te zijn in Batavia, Bandoeng en onder andere ook te Soerabaya.)

Nu was het wel zo, dat Aden een protectoraat was van Engeland maar Paulus zag de verkoop wel zitten en was daardoor gedwongen om de wettelijke overeenkomsten tussen Nederland en Engeland te volgen, ook al omdat het daar in die contreien flink rommelde en de Engelsen derhalve zeer op hun hoede waren met wapen leveranties aan lokale sjeiks.

Maar Paulus was een ondernemend man en dacht tevens aan de toekomst, waarin hij wellicht nog veel meer wapens kon verkopen en schreef een verzoekschrift aan de Gouverneur van het protectoraat Aden om ter plekke in Aden een bijkantoor te mogen openen om van daaruit zijn handel te kunnen vergroten. Wie niet waagt, die niet wint, moet Paulus gedacht hebben.

(Jammer genoeg had Paulus niet de kennis om te weten, dat Aden een Engels protectoraat was en dat daardoor Engeland nooit en te nimmer een andere leverancier dan een Engelse, zou prevaleren.  In dit geval was het de firma Vickers-Armstrongs uit Kent, die reeds eerder leveringen had gedaan.)

(Bron Digitaal Archief Engeland gevestigd in het Midden Oosten Qatar QLD)

De situatie aldaar te Aden was niet bepaald "veilig" voor het Engels handelsbestuur en Paulus Johannes kreeg dus nul op het rekest: 

• Geen wapen/ammunitie verkoop vanuit Indië naar Aden Mokalla en
• Geen toestemming om te Aden een bijkantoor te openen.

De Engelse "vaste" leverancier voor Aden

En zo viel een grote handelsdroom van Paulus in duigen.

Hieronder een scan van een advertentie uit 1930, toen Paulus pas gepensioneerd was en (nog) woonde op het adres Schoolweg Noord 7 te Batavia.

Saillant detail: Zij waren waarschijnlijk kennissen van de familie Maagdenberg (Pension Haverkamp) die gevestigd was op de Schoolweg Noord 22. Zie mijn pagina Pension Haverkamp.

Zo zag de Schoolweg Noord eruit in de jaren 1930+ (FotoZoektFamilie albun 1071)

Hieronder een scan van een advertentie ook uit 1930. Hij is dan al gevestigd op adres Gang Secretarie.(Tussen april en augustus in verhuisd).

De oorlog brak uit en mij is onbekend wat er met het gezin Hartman gebeurde. In ieder geval overleefden Paulus en zijn echtgenote de oorlog te Indië en hervatte Paulus na de oorlog zijn zaak, maar dit keer geen wapens en/of ammunitie-verkoop meer en hield hij zich bezig met verkoop van schrijfmachines en wellicht ook reparaties ervan. De familie woonde toen op adres Jl. Segara III/4 in het paviljoen en had geen behoefte aan een grotere woning. 

Inmiddels heb ik van een lieve kennis te JKT een mailtje gekregen met de aanduiding dat de gangen Segara I, II en III omgedoopt zijn tot Jl Veteran I, II en III. Gang IV bestaat niet meer en is tegenwoordig het gebouw Bina Graha geworden. Dank aan Maudy voor haar bericht en info. 

Via Google View heb ik getracht nog iets terug te vinden van het oude huis, doch alles is veranderd en of bebouwd/verbouwd en het oude is gone gone gone by the Jakarta Wind.

Saillant detail: Ondanks alle verhuizingen en een oorlog blijft Paulus hetzelfde telefoonnummer behouden: 2819. Zou hij dan niet opgepakt zijn geweest door de Japanse bezetters in de oorlogsjaren?

Paulus overleed te Batavia op 6 april 1953. Hij werd 74 jaar oud.

Ik heb getracht iets meer te weten te komen over de echtgenote van Paulus, namelijk Johanna Jacoba Alfredina Schmit/Schmidt.

De almanak RA1907 geeft aan het huwelijk tussen Paulus Johannes Hartman en Johanna Jacoba Alfredina SCHMIT . (Zonder "d" aan het eind.)

De rouwadvertentie hierboven geeft echter aan "Schmidt".

Onder de naam Schmit heb ik verder niets over haar kunnen vinden.

Onder de naam SCHMIDT vond ik dat er te AMBARAWA een gezin Johan Heinrich SCHMIDT woonde. (Gehuwd met Wilhelmina Christina Adriana POTH, dochter van majoor H.A. Poth)

De volgende links zijn mij bekend:

• Schmidt woonde te Ambarawa  en Hartman huwde Schmit te Ambarawa.
• Schmidt had bindingen met het leger en Hartman eveneens.
• Schmidt had een winkel te Ambarawa en verkocht geweren en zo deed Hartman na zijn pensioen ook.
• Schmidt en echtgenote waren gehuwd te Ambarawa op 26 jan 1870 en Johanna Jacoba Alfredina Schmit/Schmidt zou dus een dochter geweest kunnen zijn. (De laatstgenoemde huwde in 1906 en zou dus circa 20jaar oud geweest kunnen zijn en derhalve geboren circa 1886.)
• Schmidt en echtgenote hadden een zoon Johan die in 1873 geboren was en gestorven in 1895.
• Zowel de kranten alsmede de almanakken bevatten fout

Bovenstaand zijn feiten, waarop ik de afkomst van Johanna Jacoba Alfredina op baseer, MAAR pertinent niet voor waar aangenomen kunnen worden, aangezien het slechts veronderstellingen zijn en niet gebaseerd op documentatie.

Moge zij rusten in vrede.