De Boerderij VRIJHEIDSLUST te Lembang.
Het was circa 1900 en er was een BOERENOORLOG gaande in Zuid Afrika en het hoe en waarom weten we allemaal wel zo'n beetje. En weet men het niet, dan heeft men pech en mag men het zelf verder uitzoeken. (Want daar gaat het hier op deze pagina niet om. )
Waar gaat het dan wel om? Het gaat natuurlijk om Indië, stel oetepetoeten en as usual zal de grote meerderheid der passanten met gefronste wenkbrauwen en grote vraagtekens in de ogen.... etc etc. BOERENOORLOG? INDIë ? Is de webmaster de jajemkast ingedoken en heeft ie teveel alcohol ingeladen?? Ja, natuurlijk is ie dat, want anders kan ie geen bullshit neerkwakken hier ten behoeve van het leergierige gado-gado en rendangvolk. Want er zijn nog zoveel gado2/sate/soto/rawon/nasi goreng en aardappelen met jus verorberaars, die totaal "analfabeet" zijn op het gebied van de Ned.Indische historie en aanverwante zaken en waarvan hun kennis zich hooguit uitstrekt tot het hek van hun voortuintje. En daarom dus mijn bijdragen - op mijn eigen bescheiden wijze - om het één en ander hier te publiceren... want dat oude gezegde: "Zalig zijn de armen van Geest" is allang verouderd...we leven nu in de moderne snelle tijden en zijn bij machte om meer te weten over al datgene dat door de verantwoordelijken zo angstvallig in de oude stoffige kelders wordt gedenderd.
Enkele eeuwen geleden trokken familieleden (zeg maar gerust hele volksstammen) met de naam BOTHMA naar Suidafrika, vestigden zich daar tussen de Hottentotten , Bosjesmannen en Zoeloe's, kochten en passant nog wat slaven uit Azie (huidig Bangladesh onder andere), ook wat zwepen om de slaven af te rossen en begonnen een nieuwe leven als BOER (letterlijk en figuurlijk) en zij leefden lang en gelukkig in pais en onvree, totdat de Engelsen zich er mee bemoeiden en de Boerenoorlogen uitbraken. (Expansie drift Engelsen, Afzijdigheid Boeren en en en en en GOUD GOUD GOUD natuurlijk)
Eerste Boerenoorlog duurde van 1880-1881 en de tweede Boerenoorlog was van 1899-1902.
In de tweede Boerenoorlogen waren diverse leden van de Bothma familie vrij aktief bezig om regelmatig wat Engelsen neer te knallen en één van deze leden was JAN FREDERIK BOTHMA, geboren op 7 aug 1877 te Jagersfontein Suidafrika.
Nu was het NIET zo dat ALLE BOEREN eensgezind naast elkaar paraderend de Engelsen te lijf gingen, want er waren ook BOEREN die de zijde van de Engelsen kozen en zelfs in Engelse dienst trokken. Een van die figuren was - men raadt het al - JACOB BOTHMA, die in 1901 in Engelse soldaten dienst trad en na 232 dagen zijn congé kreeg wegens goed gedrag (uit Engels oogpunt natuurlijk). (Bron: NAAMLYS JOINERS EN VERRAAIERS TYDENS DIE ANGLO-BOERE OORLOG) Maar goed, da's een ander verhaal en ik dwaal af.
Onze Jan Frederik Bothma werd tijdens één der veldtochten in zijn boerenkiel gegrepen en gevangen gezet en met wat geluk ontsnapte hij van zijn cel op het schip MANILA met nog wat andere maten en nam de benen.(Krijgsgevangen te Ceylon). In elk geval duikt Jan Frederik Bothma in 1900 op in Indië, gaat terug naar Suid Afrika en zal hoogstwaarschijnlijk definitief in 1902 zich te Bandoeng/Lembang gevetigd hebben.
Want in Indië had zich een gezelschap gevormd met als doel deze arme BOEREN te helpen en hen een goed bestaan te garanderen door middel van het openen van een boerderij te LEMBANG genaamd VRIJHEIDSLUST. Immers, deze Boeren konden niet meer aarden in hun geliefd Suidafrika welke nu in Engelse handen was.
En in den Beginne floreerde de boerderij VRIJHEIDSLUST en groeide en bloeide het vee naar hartelust, groeiden de aardappelen de pan uit etc.etc.etc.
Dit alles onder leiding van de Commandant J.G. van Ham. Er braken onenigheden onderling uit en verschillende Boeren scheiden zich af. Het overgebleven aantal dreef de Boerderij voort onder leiding van Jan Fredrik Bothma die weldra zich echter ontpopte als een waar despoot en met de zweep over zijn volgelingen's ruggen ging.(Er was een rechtzaak gaande vanwege het feit, dat Bothma één van zijn medewerkers afranselde met de zweep - Bron www.kb.nl).
Foto onder: Bron KITLV.
Foto onder: C.J. Uys = Cornelis JansenUys, F.C. Hefer = Frederic Carl Hefer, W.J. Hefer = William John Hefer.
Zie scan boven: Het kon niet uitblijven: Er brak een soort opstand uit en de Boeren in VRIJHEIDSLUST kregen onderling bonje. De ene partij hoerde en snoerde en zoop en de andere partij werkte keihard aan de bloei van de boerderij. (Er was enorm veel lokaal vrouwvolk werkzaam op de boerderij: Bron KB. welker vrouwvolk niet geschikt was om de velden met de patjol te bewerken.) Let wel: Het Hoofd der Kolonie die alles beschouwde als zijn persoonlijk eigendom, hetgeen totaal in strijd was met de bepalingen van de oprichting van de boerderij.
Kortom de heren van Ham, Uys en 2x de heren Hefer (geen broers van elkaar) konden op staande voet vertrekken en mochten niets maar dan ook niets meenemen, als enkel hun lijfgoederen. Dankzij interventie van de Ned. Ind. regering konden zij gelukkig elders voorlopig onderdak vinden bij ene R. de Vries en hoe het hen verder is vergaan, ga ik hier niet al te diep op in. Er werd in elk geval een petitie ingediend om de heren een vrije overtocht terug naar Suidafrika te bieden.
Hoe het verder ging met de heer Bothma en zijn zakelijk gedoe?
Het ging goed, In 1918 gingen de thee-tuinen van Lembang failliet en Bothma kocht deze op voor de somma van 55.000 guldens. Bothma leverde ook zijn landbouwproducten aan Hotel Homan en in 1906 richtte Bothma samen met E.J. Diest Lorgion een bedrijf op te Lembang, kortom Bothma had niets te klagen.
Wie hadden dan wel te klagen over Bothma en zijn activiteiten? Onder andere de media, want er werd nogal wat geschreven over Bothma in zijn Suidafrikaanse Boeren uniform.
20 juni 1904 Bothma slaat Baron van Ittersum en krijgt 1000 guldens boete. (Een stuk over de rechtzaak is te lezen in het KB:
KLIK HIER.16 dec 1912 Bothma knokt met een lokale desa bewoner en wordt verwond.
11 mei 1905 Bothma ontkomt aan een moordaanslag welke wordt gepleegd door een "onbekende"die daarvoor het geweer van Bothma gebruikt.
Ergens in 1927 maakt Bothma thuis te Bandoeng zijn geweer schoon en schiet zichzelve in zijn been. (?? Bonje met iemand en niet de toedracht willen zeggen?)
Bothma krijgt later ook nog eens last wegens lasterpraat over de zogenaamde bedorven melk geleverd aan hotel Homan, welke hij niet leverde.
In 1930 krijgt ene J. Bothma (vader of zoon) 100 guldens boeten wegens het afranselen van 4 koelies die enkele takken hadden meegenomen van de onderneming Sadereh te Majalengka.
In 1924 worden de namen van BOTHMA en RONKES AGERBEEK in verband gebracht met het begrip "Bandoengsche Fascisten" althans volgens een berichtgeving in de krant Indische Krant 14-1-1924.
Kortom, als men de berichtgevingen napluist komt heel wat boven water over Bothma, maar dat is niet mijn bedoeling om het hier neer te kwakken en om Jan Frederik Bothma in een kwaad daglicht te stellen.
Dat hij niet zo bizonder geliefd was, is een ding dat zeker is. Zeker ook als men let op zijn geschil met de Resident van Bandung die hij ook dagvaardde wegens het opeisen van een brief.
Goed, ook Bothma had natuurlijk behoefte aan een gezin en dat ging als volgt:
Op 25 juni1908 huwde hij Hermine Cornelia Sophia Langenberg (* Surabaya 17-1-1875 en + Kamp Bandung 28-11-1944. Vermoedelijk was zij de dochter van JONAS LANGENBERG ( * Rotterdam 11-12-1838 en + 30-1-1884). Jonas huwde Petronella Sophia Frederika Brouwer op 14-10-1873 te Surabaya.
Op 02-01-1908 wordt zoon John Bothma geboren.
Op 11-12-1908 wordt een levenloze dochter geboren.
Op 12-12-1910 wordt zoon Freddy Bothma geboren. (Noot: Pa heette Jan Frederik en zijn zonen worden John en Freddy genoemd.)
Dec 1926 bevalt mevr. M. Bothma-Ligtvoet van een zoon. Mevr. M. Ligtvoet heette voluit M.P. Ligtvoet uit Bandoeng en zij huwde eind maart 1926 met J. Bothma te Lembang. (Zoon John trouwde dus vroeg)
Extra noot: Let op het feit, dat ik schrijf VERMOEDELIJK een dochter van... Volgens de almanakken was er namelijk slechts één persoon LANGENBERG woonachtig te Surabaya. Volgens enkele internetgegevens over genealogie wordt echter vermeld, dat Jonas slechts één zoon had uit het huwelijk met Petronella Brouwer. De geboorte van Hermine wordt namelijk ook NIET in de almanakken vermeld. Dus nogmaals: VERMOEDELIJK.
Op 11-6-1920 wordt het 12-jarig huwelijk tussen Jan Frederik en Hermine te Bandung ontbonden.
Jan Frederik maakt de oorlog ook mee en wordt te Tjihapit geinterneerd. Hij laat het leven in het kamp op 16 april 1944 op 66 jarige leeftijd.( Bron: OGS). Zijn ex-vrouw Hermine sterft een paar maanden later in een ander kamp te Bandung.
Het leven van een Landbouwer met roots uit Nederland, geboren in Suidafrika, trok ten strijde tegen de Engelsen in de Anglo-Boere oorlog, ontsnapte uit gevangenschap, begon een nieuw leven in Indië en stierf in Indië in een Japans gevangenkamp. Moge Jan Frederik Bothma eindelijk zijn rust gevonden hebben.
