Het vervolg van een Indische Straat -

zie Indische straat deel 1. 

Zoals geschreven in deel 1 van een Indische straat woonde o.a. in de Reinkenstraat nummer 60 te Den Haag een nicht/tante van me, namelijk

Cornelia Kroesen, geboren te Fort de Kock (Bukittinggi) op 24 mei 1884, naar Brussel vertrokken in d'r uppie op 14-jarige leeftijd in 1899, bij mijn opa en oma Boers te Den Haag  ingetrokken voor een poosje vanaf 7 jan 1904 en daarna op zich zelf woonde en in haar eigen levensbehoeften voorzag. Zij was kamerverhuurster voor oudere gepensioneerde dames uit Indië met kleine pensioentjes of wellicht waren het wel Indo' dames, wie weet en ze was nooit gehuwd en ze zorgde toch geheel en al voor zichzelf

Zij woonde o.a. op de volgende adressen (zie scan Den Haag.)

Zij was een erkende dochter van de broer van mijn oma, namelijk Tiemen Egbert Karel Theodoor Kroesen (roepnaam DORUS) met een Sumatraanse vrouw TIMA die een christelijke naam kreeg eveneens Cornelia geheten. Of dit officiëel is weet ik niet, maar de naam Cornelia werd op de overl.akte genoteerd. Maar ja, er werd vaker zomaar wat genoteerd door de heren ambtenaren (en nog steeds en zie het maar recht te breien ondanks de aanvoer van bewijzen. Een sneer naar de ambtenarij? Jawel en een hele grote zelfs.)

Opa, intussen voor de derde keer getrouwd met Gerardine Johanna van der Meer, aangezien hij weduwnaar was van mijn oma Cornelia Helena Geertruida Kroesen, ging wel eens op zondag aan de wandel. Waarschijnlijk verveelde hij zich of zijn echtgenote vond dat het mooi weer was en dat opa zijn benen maar moest strekken, of ADO speelde niet thuis, kortom genoeg redenen om er op zondag in het nette pak op uit te trekken.

En zo geschiedde het dat zij wel eens langs nicht Cornelia langs gingen voor een bakkie Haagse pleur met een Haags koekje erbij en gezellig aan de klets gingen. Nou ja gezellig? Opa's gezicht stond nu bepaald niet op het feestelijk halelujah gebeuren en dacht er het zijne van.

De foto is in elk geval niet in de Reinkenstraat 60 genomen, aangezien opa in 1923 overleden was en moet genomen zijn na 1909 toen hij gehuwd was met Gerardine van der Meer. Het zal de Obrechtstraat 169 of 235 geweest moeten zijn, want kort na haar verblijf bij opa trok ze in deze adressen. Dat staat echter weer op de familiekaart van opa en niet op de PK van Cornelia zelf. Ik snap het allemaal niet meer, hoe dat systeem toen werkte.

Na lang puzzelen ben ik er uit gekomen wie nu wie was op de foto hieronder, wat betreft de twee staande dames. Rechts was Cornelia en links waarschijnlijk een kennis wiens echtgenoot/vriend de foto heeft gemaakt.

Nicht/tante Cornelia Kroesen overleed op circa 12 januari 1959. Exact zal deze datum niet zijn, aangezien haar stoffelijk overschot werd gevonden op de 12de werd gevonden, waarschijnlijk door een kostgangster? Ze kon al op de 11de overleden zijn toch.

Op haar begrafenis kwamen onder andere enkele nichten/familie leden de laatste eer betuigen en dat waren: 

1. Julie Therese Desiree van Langen (genoemd Daisy) - weduwe van Victor Gosenson die door de Japanse bezetter werd geexecuteerd in januari 1945 wegens vermeende verzets activiteiten. Op het net genoeg te vinden over Victor.
2. Vraagteken. Volgens correspondentie as er nog iemand anders aanwezig.
3. M.L. Kroesen, weduwe van Maximiliaan Volkert Willem van der Willigen, die in maart 1942 één der slachtoffers was van de vermoorden (door de Japanse bezetter) bij Tiga Roenggoe. En over laatstgenoemde zal ik hieronder vervolgen.

Fragmenten uit een brief gedateerd 31 januari 1959 - tussen een nicht en haar tante inzake het overlijden van hun gezamenlijke nicht.

Over de doden niets dan goeds:

• Maar Nellie, hoewel zeer op Daisy maar ook op Mien Moock gesteld, was zeer gesloten om niet te zeggen geheimzinnig met haar zaken. (Webmaster: Dit kan ik me levendig indenken. Het gaat de roddeltantes geen bal aan. Zou ik ook gedaan hebben. Wellicht dat nicht Cornelia zich schaamde voor haar ietwat "arme" levensomstandigheden en nooit een "rijke" background heeft gehad??? Mien Moock = Wilhelmina Carolina van Moock, achterkleindochter van Agha Hovsep Hovhannes Amirkhan, dochter van Roeland Jacob van Moock (generaal majoor KNIL) en Helena Josephina van Langen.
• Nellie had een kamerverhuurbedrijf, een heel eenvoudig tot op het armelijke af...(Webmaster: kan me voorstellen dat het "armelijk" lijkt, vooral als je altijd voor jezelf hebt moeten zorgen en geen kerels heb gehad, die goed in de slappe was zaten en een dienstbode kon betalen.)
• Omdat Nellie aan mij geheel onbekend was (??? Nichten toch...???? Zelfde stad en bijna zelfde straat, hoe ken dese op zijn Indisch???) heb ik haar begrafenis laten verzorgen door de Gemeentelijke Sociale Belangen, alsmede het "uitmesten" van haar zolderkamertje waar Nellie woonde. 
• Het moet een onbeschrijfelijke rommel en warboel in dat zolderkamertje zijn geweest. (Webmaster: Hoe weet men dat? Er werd toch gezegd "Omdat Nellie aan mij geheel onbekend was etc.....")
• Betreft het regelen van de erfenis is het feit, dat Nellie een natuurlijk erkend kind is. Het is de vraag of de neven en nichten dan meetellen in de verdeling van de erfenis....(Webmaster: Tataaaaa.... de klanken van de rinkelende guldens reiken tot aan de horizon...Money money money, klonk het Guldenslied der Graaiers, later de basis voor een lied gezongen door ABBA...)
• Verdere fragmenten uit de correspondentie laat ik na om het hier te vermelden, want dan zou ik aan 3 A4-tjes niet genoeg hebben.

Triest, triest, triest dat kakgedoe en geroddel en neerzien op anderen, ongeacht of men familie van elkaar is of niet. Wellicht dat nicht nummer 1 een andere levensvisie heeft gehad vanwege haar opvoeding? Dochter van een Chirurg van het KNIL, die ook nog wat van de erfenis van Agha Hovsep Hovhannes Amirkhan heeft meegekregen.... Twee maal gehuwd geweest met echtgenoten die beiden een behoorlijke baan hadden.... en waarvan de eerste echtgenoot 32 jaar ouder was......

De tweede echtgenoot van M.L. Kroesen was Maximiliaan Volkert Willem van der Willigen. Hij was eerder gehuwd geweest met Catharina Cornelia Roelofina Theunissen en van haar gescheiden circa 1938/1939.

Men kan op het Indisch 4 Ever meer lezen erover in verband met een oproep van de heer J. Brijl voor het voordragen bij Defensie van uitreiking medaile / "bintang" ten behoeve van/aan nazaten/familieleden van de vermoorden. 

Hieronder een scan (Google View) van de Keboemen weg nummer 4 anno 2017. Het huis waar Marie Louise woonde toen zij huwde met Maximiliaan. Niets veranderd of bijgebouwd hetgeen ongebruikelijk is voor Indonesia tegenwoordig.

Maximiliaan kwam voort uit een vrij gegoede familie inclusief zijn voorvaderen.

Zijn vader was Jacob Willem van der Willigen (1873-1943 Belastingontvanger) en zijn moeder was Anna Kuneman (1878-1940). Dit gezin had in totaal 4 kinderen: de oudste was als baby gestorven, daarna kwam Maximiliaan ter wereld op 7 mei 1906 en daarna een tweeling Gerrit Cornelis en Anna Susanna op 23 juli 1907 te Zuid Laren. Gerrit Cornelis (+2 aug 1986 Bennekom) werd later burgemeester te Leiden (VVD-er) en Anna Susanna stierf als bijna éénjarige baby op 22 aug.1908.

Maximilaan zelf studeerde belastingrecht en vertrok naar Ned. Indie in 1927 en vestigde zich te Batavia op het Koningsplein Oost nummer 10.

In 1934 maakte hij met zijn eerste echtgenote nog een verlofreis naar Nederland en vertrok in juli terug naar Nederlands Indie. De familie in Ned.Indie zou hem daarna nooit weer terug zien.

Zijn grootvader van vader's kant was Volkert Simon Maarten van der Willigen, een bekende Nederlandse Wis- en natuurkundige. (*Rockanje 9 mei 1822 en + Haarlem 9 febr 1878).

Het erekruis te ANCOL, herbegraven omdat het ereveld van Medan werd opgeheven.

Onderstaand een foto verkregen van Cora Guillaume gemaakt in 2005 te Ancol. Cora stond me toe deze foto te plaatsen en waarvoor dank. Ter verduidelijking heb ik de foto gemarkeerd.

Scan onder: Posthuum van MinDef ontvangen - medio sept 2017 - voor Maximiliaan met medewerking van Luitenant-Kolonel b.d. Jacq Z. Brijl, omdat de directe familieleden (nichtjes van Max en dochters van broer Gerrit) geen prijs stelden op ontvangst ervan. Correspondentie hierover in bezit.

Scan onder: Getekend door Mr. J.H. Kroesen. Zij was Mr. Josephine Helena Kroesen, eerste vrouwelijke Vice President Hooggerechtshof en tevens zuster van M.L. Kroesen..... Mr. J.H. Kroesen had haar domicilie op de Keizersgracht 576 te Amsterdam en mijn tante Julia Cornelia woonde weer op nummer 703, alvorens zij in 1961 de deur van Nederland achter zich dicht trok en voorgoed zich vestigde in Australia. "Holland, suchen Sie es maar aus" en in november 1961 arriveerde zij in Sydney per KLM en genoot voortaan van de sate van kangoeroe vlees. De advertentie hieronder vermeldt ook TERBORG (G.) Wie daar van de familie Kroesen woonde heb ik niet kunnen ontdekken. Groningen. Ga ik nog 's een keer uitzoeken als ik tijd en zin heb. Zo belangrijk is het nu ook weer niet. Terborg Groningen is een natuur heide gebied. Maar er is ook Terborg Overijssel.

Hieronder twee Google View scans van de Keizersgracht 576 en 703 te Amsterdam. Op 703 (op de foto de groenteboer) woonde mijn tante Julia Cornelia in een kamertje. Levend van een klein pensioentje omdat ze al heel jong weduwe werd een baantje erbij had om in het levensonderhoud van haar en twee kinderen te kunnen voorzien. Geheel en al op eigen kracht en middelen ter beschikking.

Een detail van een gespreksfragment vastgelegd in een brief.

EEN STELLING van nicht aan tante: "Het is bijna Paasvacantie. Ik kom dan langs om het één en ander te bespreken?" (Dus NIET: ZOU ik langs kunnen komen als het je schikt....) 

Antwoord van tante: "Nou nee dus, want ik moet werken om de kost te verdienen en heb geen vacantie."

Schitterend. Ik persoonlijk zou eraan togevoegd hebben: "Maar het is wel mogelijk, mits je wat meebrengt voor bij de koffie en je mijn gederfde inkomsten verhoogd met 50% toeslag om je gereutel aan te moeten horen en ook cash betaalt."

Wel zo toevallig dat nummer 576 (het domein van Mr. J.H. Kroesen) in de "lappenmand" gewikkeld was tijdens de Google View opname.

Foto onder: Nummer 703 is de groenteboer winkel waar mijn tante Julia Cornelia een kamertje huurde.

Scan onder: Bij de zes niet geidentificeerden zat nog bij Max. van der Willigen.

Met het bovenstaande heb ik ten dele getracht eigenschappen des mensens uit te beelden (familie of geen familie) en ik zal zelf zeker niet zonder zonden zijn, maar het moest me van het hart.....

PS: Na de dood van nicht Cornelia kwamen de aasgieren aankloppen, want in de nalatenschap van nicht/tante Cornelia kwam een pakket aandelen tevoorschijn, wat juwelen, cashgeld, een spaarbankboekje en het "armelijke" meubilair werd naar Opnieuw & Co afdeling Vendu gebracht, hetgeen apart nog eens een kleine 800 guldens opbracht !!!  Om juister te zijn: 796 guldens. "Wat? 796 guldens voor dat "armelijk" zooitje? Het is niet waar", zou iemand vol verbazing en afschuw uitgekreet hebben"..... (De webmaster is in bezit van een afschrift van baten en lasten.)

De Belastingdienst kwam ook langs natuurlijk en uiteraard de notaris en  de Sociale Dienst van Amsterdam (die de begrafenis had verzorgd en het opruimen van het "armelijke" zolderkamertje en deze laatste instantie had HEEL schappelijk een kostennota opgesteld, hetgeen ik van de Belastingdienst en notaris niet kan zeggen) en de rest van de poet werd eerlijk verdeeld onder neven en nichten.

Eerlijk gezegd deed de notaris zijn huiswerk niet geheel correct; hij heeft aardig wat steken laten vallen, maar goed: das war einmal en daar is ie notaris voor om foutjes te maken.....

Nicht Cornelia heb ik een zwak voor, want net als ik moest zij haar mama en papa en zelf nog kind zijnde, achterlaten in dat zonnige tropenland, waar altijd de bomen groen zijn en de zon ongenadig bloedheet kan schijnen, maar waar de mangga bomen dan weer van profiteren.

Nicht Cornelia, een natuurlijk erkend kind, die aan haar vaders' sterfbed werd ontboden en hij haar toefluisterde om altijd goed voor zich zelf te zorgen en op zich zelf te passen, want hij kon het niet meer opbrengen om op haar te passen. Hij was de broer van mijn oma en 41 jaar oud toen hij stierf in het herstellingsoord in de bergen van West Java, na zowat zijn hele leven getobt te hebben met zijn gezondheid.

Nicht Cornelia, die aan de borst van haar natuurlijke moeder werd gedrukt, toen zij de loopplank op liep om haar mama te verlaten, want de familie had bevolen, dat zij een Europese opvoeding te Brussel moest genieten.

Haar onbekende mama, dochter van een tropenland, die met een verscheurd hart, haar kind los moest laten, nadat ze eerst nog haar man had verloren....en de Europese familie van wijlen haar man, haar terugstuurde naar haar eigen desa...

De almanakken hebben er totaal geen weet van, hoe het leven werkelijk was in die koloniale tijden, vol met menselijk lief en leed, want nicht Cornelia was niet de enige in de geschiedenis die richting blanke top der duinen werd gestuurd, opdat de familie tenminste nog iets terug kon doen voor het baarmoederschap van de gedienstige lokale dame.

M.L. van der Willigen geboren Kroesen overleed te Den Haag op 21 febr 1993. Zij was ook de zuster van Roeland Jan (Ralf genaamd) Kroesen, die in 2006 overleed op 90-jarige leeftijd.

Hun beider moeder was Anna Rumoldina Maria Sauter die op 100-jarige leeftijd overleed in 1977.

 Moge zij allen in vrede rusten.