De zaak H.M. Sonneveld

(en volgens de kranten ook wel A.M. Sonneveld genaamd.)

Allereerst het feit, dat er in bedoelde tijden van het hieronder vermeldde relaas, diverse ingezetenen de achternaam Sonneveld droegen. Bijvoorbeeld de heer Sonneveld administrateur van Karangrejo te Kediri die op 25 febr 1932 was overleden, Mr. W. Sonneveld de baas van Justitie, de heer Sonneveld controleur te Buitenzorg en nog vele anderen.

Het hieronder vermeldde relaas gaat over H.M. Sonneveld of zoals sommige kranten uit de www.KB.nl vermelden  A.M. Sonneveld. Ik heb me er niet in verdiept hoe deze bedoelde peroon werkelijk en juist van voornamen geheten was.

In elk geval: Andere personen van eendere achternaam hebben totaal niets te maken gehad met de zaak Sonneveld aangespannen wegens vermeende en bewezen frauduleuze handelingen van H.M. of A.M. Sonneveld.

Feiten heb ik vergaard uit de krantenartikelen van de www.KB.nl en uit het Aanzien van Nederlands Indië 1978 Frans Naeff.

Ik zal ook niet uitvoerig over deze zaak gaan uitwijden, aangezien het hele relaas ten volle staat beschreven in de kranten. (Is men te lui om het op te zoeken? Jammer dan.)

Ik beperk me derhalve tot een summier relaas met enkele feiten en wetenswaardigheden.

Hoofdpersonen in de zaak Sonneveld waren:

De heer en mevr. Sonneveld zoals hieronder getoond vs. de Ned.Ind.Escompto Mij.

De heer Sonneveld was voormalig dienstnemer van het leger en nam ontslag om als hoofdkassier bij de Ned.Ind.Escompto Mij in dienst te treden.

De heer Sonneveld was van Nederlandse komaf, vrij groot van postuur en slank en was getekend door een groot lidteken op zijn hoofd opgelopen tijdens zijn actieve dienst in het leger en circa 45 jaren oud; zijn vrouw was Indisch.

Hij scheen een fervent speculant te zijn geweest en liep dagelijks met privé geld in zijn dompet van wel ettelijke duizenden zoniet tienduizenden guldens.Tijdens het proces deelde hij mede, dat hij weleens de kas van de Escompto spekte uit eigen middelen en daar waren getuigen van, zijnde de Chinese hulpkassiers.

Menigmaal verkwanselde hij ook weer net zo makkelijk alles wat hij bezat en de huishoudelijke levensstijl van het echtpaar was ook niet bepaald eenvoudig te noemen.

Kortom, op een kwade dag was het zover en ging de heer Sonneveld ervandoor met wat eigendommen van de Ned.Ind.Escompto Mij, te weten een ettelijke som geld en goud. In de kranten verhaalt men van bedragen van 120.000 tot 190.000 gulden buiten het goud om.

In de kranten wordt uitvoerig uit de doeken gedaan hoe de gang van zaken, betreffende de verduistering, had verlopen.

De feestvreugde duurde niet zo lang en de familie Sonneveld werd te Hong Kong gearresteerd en onder politiebegeleiding retour Batavia teruggebracht, alwaar men aan het proces meteen kon beginnen.

Tijdens de arrestatie te Hong Kong werd het echtpaar gefouilleerd en een bedrag van meer dan 100.000 gulden aangetroffen en ook werd lijfelijk bij mevr. Sonneveld een bedrag van 10.000 guldens aangetroffen. Andere artikelen spreken weer over een lijfelijk aanwezig bedrag van 40.000 guldens.

De heer Sonneveld beriep zich later ook nog op het feit, dat hij en zijn vrouw zich op Japans grondgebied bevonden (tijdens hun reis naar Hong Kong per m.s. Banri Maru, daarna te Hong Kong op Engels grondgebied werden gearresteerd. Echter: Nederlands Indië had een uitleveringsbedrag met Hong Kong (Engelsen), dus het beroep werd nietig verklaard.

Op 7 maart 1914 werd het proces beëindigd met een straf van 5 jaar voor de heer Sonneveld en een straf van 3 maanden voor mevr. Sonneveld, die zij echter niet hoefde uit te zitten, aangezien zij al preventief gevangen was gezet. Revisie van het vonnis evenals gratieverzoek werden afgewezen door de rechtbank

Mede hoofdpersonen in het proces waren: kroongetuige W. Ch. Willemse, een caféhouder te Batavia (en familie relaties had met veroordeelde volgens een krantenbericht) en tijdens het proces gestorven aan de pokken te Batavia vlgns een krantenbericht van 29 sept 1913, die de familie Sonneveld bij hun vluchtpoging terzijde stond, maar niet te beroerd was om aan de politie het vluchtadres mede te delen, nadat de Ned.Ind.Escompto Mij een beloning van 1000 guldens had uitgeloofd. Lang heeft de heer Willemse dus niet kunnen genieten van zijn premie, aannemende dat de Escompto het meteen had uitbetaald. Alhoewel?

De frauduleuze handelingen van Sonneveld kwamen aan het licht, toen men een ongedekte cheque bij de N.I.E. mij indiende, voorzien van een valse handtekening en men de hoofdkassier wilde benaderen ter verificatie van deze ongedekte cheque. Het bleek echter dat de hoofdkassier Sonneveld zich "toevallig" die dag niet meer op kantoor bevond, maar reeds een paar dagen eerder al gevlogen was onderweg naar Japan via Hong Kong. De N.I.E. Mij was zich echter nog niet bewust van dit feit en toog naar het huis van de familie om aldaar tot de ontdekking te komen, dat het huis..... leeg was en de familie gevlogen.... Briefje op de deur: Sleutel bij de buren...? Welke buren? Er waren geen buren.

Evenzo verging het een deurwaarder, die bij hen aan de deur tevergeefs aanklopte wegens een openstaande schuld voor aankoop van aandelen/effecten van Linde Teves, welke waren besteld/ aangekocht, aangenomen door Sonneveld maar niet betaald.

In een ander krantenartikel wordt nog verhaald, dat Sonneveld wel eens omgang had met de moordenaar W.F. Gramser Brinkman. Zijn schenen een poosje in de zelfde penjara (gevangenis) gezeten te hebben. Zie het verhaal op de pagian 2 Moorden in Indië.

De Escompto Mij heeft na het proces en veroordeling in elk geval de "ontvreemde" gelden van Justitie teruggekregen. Er wordt niet vermeld of er iets aan de totale som ontbrak qua geld of goud.

Wat er later na vrijlating van de heer Sonneveld met de familie gebeurde is mij onbekend, want tijdens het proces deelde Sonneveld mede aan de rechtbank, dat zijn vrouw aan kanker leed

Wel heb ik nog gevonden, dat de NIE Mij niet geheel vrij van schuld was met de controle op fraude en dat het intern onderling ook niet lekker zat bij de directie leden, maar dat is een andere kwestie.

Frankie Laine met The Moonlight Gambler op de achtergrond. (Volume knop ietsje harder zetten, want de gedigitaliseerde kopie van dit nummer is ietwat zwak gecodeerd.)